A budding journalist. I blog during my rush hours.

Saturday, February 26, 2022

I vote: I thu, I hlutna, I chanvo

Khawvel mipui ro-inrelna ram lientaka insal India rama state 5 - Goa, Uttarakhand, Punjab, Uttar Pradesh le Manipur hai chun Assembly inthlang nei mek le nei hmabakin an um zing a. A tu tu khawma ṭhang an khaw nasa a, tha le tangka leh theipatawpin ṭhang an lak seng a. Voter hai hlutna an sâng hun lai tak a nih. Nisienkhawm, Vote hlut zie le a pawimaw zie hi ei uksak bek naw leiin, a salamtlakin ei thaw a, a ṭhen lem chun inhnik naw fawm khawm ei thaw hlak a hawi, a san dang dang um a tih.

Inthlang, vote thlak hi a pawimawna an sâng hle a. Ram ropui tak tak hai inthlang ah Biden, Trump ti hai ei ngaituo angin ei ram roreltu ding hai hi ei ngai pawimaw a, lungril fim tak el ei seng hi a pawimaw ve a nih. Ram roreltu le mi ṭhuoitu ding, ei palai ding hai thlangna a ni a. Inthlang hi ṭha taka huoihawt a ni theina dingin sawrkar khawma thu a nei naw a, Election Commission of India-in inthlang hi a huoihawt hlak a. India rama inthlang hun a in lal tak, roreltu chu Election Commission of India (ECI) a nih.

A zâwm le sukdik uksak rak naw inla khawm eini rawi hi dân siem hi inhawi ei ti a, a siem el bakah ngaituo set set nei loa dan inzam khum vur khawm hi ei ching hle! 

Kum zabi 21na a chuong, lekha tiem le ziek thei chin hai hi chuonga mawl-biling tawp hi chu ei um bek bek ta naw chu ei hriet dan tlangpui a ni tah. Khawvel thil tlung le inher dan, minute le darkar tina hre zung zung, dan zawm ding le zawm naw ding hai khawm hre em em tu hai ei ni tlangpui tah bawk. Thil hi hriet naw meu ei nei ta nawh, amiruokchu, zâwm ding hin lungril chu ei la’n peifel naw ti thu chau a hawi hlak.

Inthlang thlur bikin, mipuihai vote hi zalen le thienghlim taka inthlak tir hi Pathien thuawi neka harsa ei tilem deu thil chu a hawi! Mipuihai chanvo lieu lieu, an right, an suoldawk khawm ni loin Constitution in an chan ding renga a'n duong pek hi, tukhawmin inchupui ta naw thei inla chu nuom a um ka ti ngawt el.

Inthlang ding le inzawm khawm hin, thupek le dan le dun hi ei hau taluo deu tah a hawi! India rama inthlang huoihawttu le dan le dun hai zamtu chu sawrkar khawm ni lo ECI chau hi a nih ei nei, hre suol pal ei tih ka hril nawn – inthlang hrim hrim a hin ECI chau hi thuneitu le dan zamtu a nih. Inthlang hmalakna kawngah, ama chunga thunei le dan zam theitu dang tukhawm, tuchen a hin chu an la um hri nawh.

A ṭhen chu campaign dam ei khap a, ieng leia ei khap am, hnam changchawiin maw? Ei ṭhahnemngai lei chu a lo ni el thei. Nisienkhawm, campaign khap theina thuneina kawl ei um nawh. Hri a'n leng chuoi chuoi lai hmana ECI meuin campaign a remti a, ni tlawmte liemtah lem khan chu “full capacity” in inthlangna hmun ding haiah campaign a lo phal pek tah a nih. Tuhai am ei ni a political party le an candidate hai campaign thaw ding khap pek theitu a ei inngai tlatna hi? Inzak a um deu naw maw!

Dan bawsietna hi suol a ni a, suol thaw chu tukhawm a nuom ei um naw a. Suol ei lo thaw khawma ṭha anga inlang nuom lem ei nih. 

Hnam le khawsung ah, a tu pawl election committee annawleh tharum hmang pâwl haiin hnam annawleh hmasawnna changchawiin ECI thupek bakah thupek dang siem theina right an nei naw a. ECI in I vote ding a hril che annawleh I vote thlak dal rawh a ti a ni ngawt naw chun I vote thlakna ding ah, order siemin chu chu vote rawh tiin thupek an siem thei naw a, tu chunga khawm thu an zam khum thei naw a. Campaign khawm khap a thieng naw bawk. Chuong ang thu an siem a ni chun, Voting rights kaltu an ni leiin ECI a report thei an nih.

Chuong lai zing chun, eini rawi chu pansak panthlang a chengkhawm dul dul – khawtlang a khawsa ei ni leiin tu chunga khawm lungril sie put nuom ei um naw leiin dan anga hma laa mi in report ti hai dam hi ei thaw nuom ngai lo thil a ni hlak. Nisienkhawm, mipui chanvo le an zalenna hi ECI hai khawma a humhal tum le a'n za tlat a ni leiin inza a phu bek bek el a nih.

Vote pakhat chau i nei kha, nang a thuneina lieu lieu, tu mi dang khawma an inchupek che thieng-lo le an lakpek thei che a ni naw a, vawnghim tlat rawh.

India constitution chun a ram mi taphawt kum 18 chung tieng hai chu, hnam, sakhuo, ieng ringna zui ni hai sienkhawm inang tlâng takin sawrkar an dittak thlang theina dingin vote 1 seng a pek a. Vote pakhat chau nisienkhawm a hlutna an hnuoi naw a, sienkhawm tamtak chun a hlutna innghilin an sie mei mei a. Vote i thlak hin ram sung ro-inrelna sawrkar siemna kawngah i ṭhang ve tina a nih.

India rama hin vote pakhat neka tam nei an um naw a, vote hi Prime Minister, President, milien milal hai le hmunkhat ah - intluktlanga mi siemtu a nih. Vote thlak naw annawleh vote inthlaktir nawna a um a ni chun, ram inṭhanglienna le hmasawnna daltu, dit nawtu tina an nih.

India rama a lien tak le a chin tak intluktlanga siemtu, vote pakhat hi i hlutna a nih ti hre la, i hlutna chu chuoi dingin phal ngai naw rawh. Vote i thlak naw khan i hlutna iengma loah i siem tina a ni bawk.

Mihriem hi khawlai hmun a umin khawsa inla, ieng thil thawin sungkuo relbawl inla khawm, chanvo ei nei a. Ei chanvo ei thlak a ṭul hlak. Chanvo uksak loa, ngaitha mei mei a thlak lo hai chu mi puitling ah ei ruot thei naw a, mi depdêp, ringtlak loah ei sie hlak a nih.

Chuleichun, sawrkar siemnaa i ṭhang ve theina a hin vote pakhat hlutak el i nei kha insit naw la. Prime Minister le President le vote khat seng neia in inangna kha chawisangin, inthlang hun ah politics inhnik ema inruichil lei ni loin, vantlang mipui hai laia leng ve a mihriem pangngai tak i ni zie suklangna le chanvo thlak dingin I dittak ta dingin I vote: I thu, I hlutna, I chanvo lo thlak ve ngei rawh.

Ka ruolpa khawma ei vote nei hi chu hlu a ti khawp el!

Dâwrkâwn: Feb 25, 2022
Share:

2 comments:

Recent Posts